Als de strafzaak tegen u geseponeerd wordt en u niet op tijd het strafdossier te pakken heeft gekregen dan kan het lastig zijn om dat alsnog te krijgen. De redenering van het Openbaar Ministerie (OM) is dan vaak dat u daar geen belang meer bij heeft omdat u immers geen verdachte meer bent.
Ook kan het lastig zijn om een door het OM aan het sepot gegeven sepotcode te wijzigen. Sepotcode 01 is de beste. Dat betekent ten onrechte als verdachte aangemerkt, overduidelijk onschuldig dus. Zaken die op die manier worden afgedaan worden niet eens in de justitiële documentatie opgenomen. Dat kan dan onnodige discussies bij het aanvragen van een VOG of toestemming om in de beveiliging te mogen werken voorkomen. Verder geeft dit de beste kansen bij een verzoek om vergoeding van de gemaakte kosten voor rechtsbijstand.
Er is nu wat hulp gekomen van de zijde van de Nationale Ombudsman. Op 17 januari 2022 verscheen hierover een rapport. Het ging om het volgende:
De politie verdacht een man van mishandeling van zijn vrouw. Volgens het OM was daar onvoldoende bewijs voor. De zaak werd geseponeerd met sepotcode 02 (geen bewijs) . Daar was de man niet mee tevreden, hij wilde dat de zaak werd geseponeerd op grond van sepotcode 01. De man vond dat hij geen misdrijf had gepleegd en wilde een blanco strafblad houden. Hij vroeg het OM om de sepotcode te wijzigen van 02 naar 01. Om dat met argumenten te kunnen onderbouwen vroeg hij ook om het strafdossier. Het OM weigerde echter het dossier te verstrekken. Ook besloot het OM, zelfs zonder de man te horen, het verzoek om wijziging van de sepotcode af te wijzen.
De zaak werd aan de Nationale Ombudsman voorgelegd en die beoordeelde drie klachten.
De eerste klacht was dat het OM de man niet de kans had gegeven om in de klachtprocedure te vertellen wat hem dwars zat. De
Nationale Ombudsman vond de klacht terecht: hij vond het belangrijk dat de instantie die de klacht behandelt persoonlijk contact zoekt met een klager. In de klacht procedure bij het OM over de
gehanteerde sepotcode dient klager de gelegenheid te worden geboden om de aanleiding van de klacht en de onderbouwing van die klacht met een klachtbehandelaar van het OM door te nemen, alvorens
het OM een beslissing neemt op de klacht.
De tweede klacht ging over de reactie van het OM op het verzoek van (de advocaat van) de man om het politiedossier. Het OM heeft te veel gekeken of er een reden was om inzage of kopieën te weigeren; er is te weinig gezocht naar wat binnen de regels wél mogelijk was. Bovendien heeft het OM voorschriften uit de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens die er zijn om de privacy van een verdachte te beschermen, tégen hem gebruikt. Art. 30 Sv hoeft geen beletsel te vormen om een (ex)-verdachte kennis te laten nemen van (gedeelten) van zijn strafdossier indien deze klaagt over de beslissing waarmee het OM de strafzaak tegen hem heeft afgesloten. Een (ex)-verdachte moet de mogelijkheid hebben om zijn klacht over de gehanteerde sepotcode te onderbouwen aan de hand van het strafdossier. Een ex-verdachte heeft op grond van art. 39i Wsjg recht op inzage in de strafvorderlijke gegevens die over hem zijn verwerkt en het OM dient tijdig en met juiste argumenten op een verzoek om kennis te nemen van die gegevens te beslissen. De Nationale Ombudsman vond ook die klacht terecht.
Dat gold ook voor de derde klacht over de sepotcode. De Nationale Ombudsman oordeelde dat het OM niet heeft weten uit te leggen waarom het verzoek om de zaak te seponeren met sepotcode 01 is afgewezen. Bij behandeling van de klacht is het OM ervanuit gegaan dat de man geen pijn of letsel heeft toegebracht aan zijn vrouw en dat er dan volgens het strafrecht geen sprake is van het misdrijf mishandeling. Toch vond het OM dit geen situatie waarin de man onschuldig blijkt (en er dus toch een aantekening in de justitiële documentatie blijft staan). De Nationale Ombudsman oordeelde dat deze redenering niet klopt. Als achteraf aan de hand van het politieonderzoek blijkt dat de gebeurtenis die voor de politie aanleiding was om iemand als verdachte aan te merken buiten het bereik van het strafrecht valt, dan is dat een situatie die past binnen de toelichting in de Aanwijzing gebruik sepotgronden bij sepotcode 01 “ten onrechte als verdachte aangemerkt”; Hij deed een aanbeveling om sepotcode 01 toe te passen.
Het rapport vindt u hier.
Reactie schrijven